İşçinin İstifaya Zorlanması Tazminat Hakkı ,İş hayatında karşılaşılan en önemli problemlerden biri, işverenin çeşitli baskı ve yönlendirmelerle işçiyi istifaya zorlamasıdır. Bu durum çoğu zaman işçi tarafından “kendi isteğiyle işten ayrılma” gibi görünse de, aslında hukuki anlamda geçerli bir istifa değildir. İş Kanunu bu tür durumları baskı altında alınan irade beyanı olarak değerlendirir ve işçinin haklarını koruma altına alır.
Bu yazıda, işçinin istifaya zorlanması ne anlama gelir, nasıl tespit edilir ve böyle bir durumda işçinin hangi yasal hakları vardır sorularını yanıtlıyoruz.
1. İstifaya Zorlama Nedir?
İşçinin kendi rızası olmadan, doğrudan ya da dolaylı baskılarla işten ayrılmaya zorlanmasıdır. Bu zorlama;
-
Açık tehdit (örneğin “istifa etmezsen seni tazminatsız çıkarırız” gibi),
-
Mobbing (psikolojik baskı),
-
Sürekli yer değiştirme, görev dışı işler yaptırma,
-
Maaşların geç ya da eksik ödenmesi,
-
İzolasyon veya dışlanma gibi yollarla yapılabilir.
Bu gibi durumlarda işçinin verdiği istifa, gerçek iradeyi yansıtmadığı için geçersiz sayılabilir.
2. Hukuki Değerlendirme: İşveren Baskısıyla İstifa Geçerli mi?
Türk Borçlar Kanunu’na göre bir beyanın geçerli olabilmesi için, kişinin serbest iradesiyle yapılması gerekir. İşveren baskısıyla alınan istifa beyanı, irade fesadı (hata, hile, tehdit) nedeniyle geçersizdir.
Ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. ve 25. maddeleri, iş sözleşmesinin hangi hallerde haklı nedenle feshedilebileceğini düzenler. İşverenin, haklı neden olmaksızın işçiyi istifaya zorlaması, işçinin bu baskıya dayanarak haklı nedenle fesih yapmasını ve kıdem tazminatı talep etmesini mümkün kılar.
3. Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay’ın istifaya zorlama ile ilgili birçok kararında;
-
İstifanın baskı, tehdit, psikolojik yıldırma altında alındığı ispatlandığında, istifa iradesinin geçerli olmadığı,
-
İşçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer alacaklarını talep edebileceği,
-
Baskıyla alınan istifa dilekçesinin “hukuki sonuç doğurmayacağı” belirtilmiştir.
📌 Yargıtay 9. Hukuk Dairesi: “İşçinin istifasının baskı sonucu alındığı tanık beyanlarıyla sabitse, işçi istifa etmiş sayılmaz.”
4. İşçinin Hakları Nelerdir?
İstifaya zorlanan işçi;
-
Haklı nedenle fesih hakkını kullanabilir,
-
Kıdem tazminatı alabilir,
-
Uygun koşullarda işsizlik maaşı başvurusu yapabilir,
-
İş mahkemesinde dava açarak haklarını arayabilir,
-
Uğradığı psikolojik zarar nedeniyle manevi tazminat davası açabilir.
5. Ne Yapmalı?
İstifaya zorlanan bir işçi;
-
Delil Toplamalıdır: E-posta yazışmaları, mesajlar, tanık beyanları, ses kayıtları (hukuka uygun şekilde elde edilmişse) önemlidir.
-
İstifa Etmemelidir: Mümkünse yazılı bir şekilde baskıya maruz kaldığını belgelemelidir.
-
Noter Kanalıyla İhtarla Durumu Bildirmelidir.
-
Bir Avukata Başvurmalıdır: Hak kaybına uğramamak için profesyonel destek alınması çok önemlidir.
Sonuç
İşçinin istifaya zorlanması, çalışma hayatında sık rastlanan ancak çoğu zaman sessizce geçiştirilen bir sorundur. Ancak unutulmamalıdır ki, iş hukukunda baskı altında alınan hiçbir irade beyanı geçerli sayılmaz. Bu nedenle, böyle bir durumla karşılaşan işçiler, hukuki haklarını bilmeli ve gerektiğinde yasal yollara başvurmaktan çekinmemelidir.