Türkiye’de işçi hakları, 4857 Sayılı İş Kanunu ile güvence altına alınmıştır. İşçilerin çalışma koşulları, fazla mesai hakları, kıdem ve ihbar tazminatları, yıllık izin hakları ve işten haksız yere çıkarılmaları gibi konular, bu yasa çerçevesinde düzenlenir. Ancak birçok işçi, haklarının farkında olmadığı için mağduriyet yaşayabilmektedir. Gebze işçi avukatı, işçilerin haklarını koruma ve yasal süreçlerde profesyonel destek sağlama konusunda kritik bir rol oynar.
Bu yazıda, işçi hakları, işten çıkarılma süreçleri, tazminat davaları ve 4857 Sayılı İş Kanunu çerçevesinde işçilerin sahip olduğu hakları detaylı bir şekilde ele alacağız.
4857 Sayılı İş Kanunu Nedir?
4857 Sayılı İş Kanunu, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen en temel yasadır. Bu kanun kapsamında işçilerin çalışma koşulları belirlenmiş ve işçi hakları güvence altına alınmıştır. İş Kanunu’nun temel maddeleri şunlardır:
-
İşçi ve işveren arasındaki iş sözleşmeleri
-
Çalışma saatleri ve fazla mesai düzenlemeleri
-
İşçilerin ücret ve sigorta hakları
-
İş sözleşmelerinin feshi ve tazminat hakları
-
İşçi güvenliği ve iş sağlığı düzenlemeleri
İşveren, 4857 Sayılı İş Kanunu’na uygun hareket etmek zorundadır. Aksi halde işçi, iş mahkemeleri aracılığıyla hakkını arayabilir ve mağduriyetini gidermek için dava açabilir.
İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?
Çalışan bir işçi, işten çıkarıldığında 4857 Sayılı İş Kanunu gereği belirli haklara sahiptir. İşten çıkarılan bir işçi şu haklarını talep edebilir:
1. Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, en az 1 yıl boyunca aynı işyerinde çalışan işçilere ödenen tazminattır. İşçinin haklı bir sebep olmadan işten çıkarılması halinde işveren tarafından ödenir. Ancak işçi, kendi isteğiyle istifa ederse kıdem tazminatı alamaz.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin her bir çalışma yılı için 30 günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Örneğin, 5 yıl boyunca çalışan bir işçi için kıdem tazminatı 5 maaş tutarında olur.
2. İhbar Tazminatı
İhbar tazminatı, işçinin işten aniden çıkarılmasını önlemek amacıyla getirilen bir düzenlemedir. İşveren, işçiyi işten çıkarmadan önce ihbar süresi tanımalıdır.
İhbar süresi çalışma süresine göre değişir:
-
6 aydan az çalışanlar için: 2 hafta
-
6 ay – 1.5 yıl arası çalışanlar için: 4 hafta
-
1.5 yıl – 3 yıl arası çalışanlar için: 6 hafta
-
3 yıldan fazla çalışanlar için: 8 hafta
Eğer işveren, ihbar süresine uymazsa, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
3. Fazla Mesai Ücreti
İş Kanunu’na göre, haftalık 45 saatten fazla çalışan işçiler, fazla mesai ücreti alma hakkına sahiptir. Fazla mesai ücreti, normal saat ücretinin %50 fazlası olarak hesaplanır. İşveren, işçinin fazla mesai yapmasını istiyorsa, bunun karşılığında ek ücret veya izin hakkı tanımalıdır.
4. Yıllık İzin Hakkı
İşçilerin çalışma sürelerine göre belirli bir yıllık izin hakkı vardır:
-
1-5 yıl çalışanlar için: 14 gün
-
5-15 yıl çalışanlar için: 20 gün
-
15 yıldan fazla çalışanlar için: 26 gün
İşveren, işçiye yıllık izin hakkını vermek zorundadır.
5. İşe İade Davası
Eğer işveren, işçiyi haklı bir sebep göstermeden işten çıkarmışsa, işçi işe iade davası açabilir. İşe iade davası için şu şartlar gereklidir:
-
İşçinin en az 6 ay boyunca çalışmış olması
-
İşyerinde en az 30 çalışan bulunması
-
İşçinin haklı bir sebep olmadan işten çıkarılması
Mahkeme, işçinin işe geri dönmesine karar verirse, işveren işçiyi ya tekrar işe almak zorundadır ya da işçiye en az 4 aylık maaş tutarında tazminat ödemelidir.
Gebze İşçi Avukatı ile İş Davaları Nasıl Açılır?
İşçiler, haklarını tam anlamıyla koruyabilmek için iş hukuku konusunda uzman bir Gebze işçi avukatı ile çalışmalıdır. İş davaları sürecinde avukat desteği, işçilerin haklarını daha hızlı almasını sağlar.
İş Davası Açmak İçin Gerekli Belgeler:
-
İş sözleşmesi
-
SGK hizmet dökümü
-
İşten çıkarıldığını gösteren belge
-
Maaş bordroları
-
Tanık beyanları
İş Davalarında Zaman Aşımı Süresi
İşçi alacaklarında zaman aşımı süreleri şunlardır:
-
Kıdem tazminatı: 5 yıl
-
İhbar tazminatı: 5 yıl
-
Fazla mesai alacağı: 5 yıl
-
İşe iade davası: 1 ay
Bu süreler içinde dava açılmazsa, işçinin hakkı zamanaşımına uğrayabilir.
4857 Sayılı İş Kanunu, işçilerin haklarını koruma altına alan en önemli düzenlemelerden biridir. İşçilerin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai alacakları ve işe iade hakları, yasal güvence altındadır. Eğer bir işçi haksız yere işten çıkarıldıysa veya tazminatını alamıyorsa, Gebze işçi avukatı ile hukuki destek alarak hakkınızı arayabilirsiniz.